Башкорт татар Меморандумы.

Башкорт татар Меморандумы.

Башкорт-татар, татар-башкорт мөнәсәбәтләрен якшырту, якынлаштыру ниятеннән төзелде шушы Меморандум. Сәясәт бер юнәлештә генә булалмый, халыклар тормышында да, төрлесе була, тик аларга вакытында дөрес юнәлеш бирергә кирәк. Менә ике тугандаш халыклар, татар белән башкортлар арасында да кара мәче бер 60 еллап йөрүен дәвам итә. Менә шушы хәлгә эчләре пошып, башкорт җәмәгәт оешмасы Күк Бүре белән Халык демократик “Ватан” фиркасы арасында шушы килешү төзелде. Бердән-бер теләк, башкортлар белән Уфа татарлары мөнәсәбәтләрен җайга салып, ике арадагы киеренкелекне бетерү теләге белән төзелде шушы документ. Әлбәттә, шушы киренкелек бәйләнгән татар теленең статусына Башкортстанда. Татар телен кимсетү Башкортстанда бетеремичә, араларны якынайтоу мөмкин булмаячак, монысы барыбызгада көн кебек ачык. Моны аңлый башкорт милләтчеләре дә, чөнки алар акыллы егетләр. Совет системасы үстерде башкорт зыялыларын уфа татарлары хисабына. Башта безнең татарлар, ярар үссеннәр, зарар юк, соңра аңлашырбыз дип тынычландырырга тырыштылар бере-берен. Тора-бара шушы вәзгыять күперде, күпертерелде, кайбер башкорт милләтчеләре татар тарихына, сәнгатенә дәгвалап, борынгы татар зыялыларын тумышлары белән башкортла дип, язып чыктыла, төрле трибуналапрдан чыгышлар ясый торган булдылар. Менә бер яктан урыслар татарларны кысса, тарихын ялганлап күрсәтсә, башкортлар татиарларны талап, бөтенләй тарих битлегеннән төшереп калдырырга бар иде ниятләре. Менә монысы явыз ниәт иде, монысы безне борчыды, башта аптырап, “сез нәрсә! Туганнар ич, ә безгә ташланасыз!” сымаграк булды реакция. Билгеле, мондый бер катлы караш сәясәткә, безләрне бизәмәде, тора-бара без шушы проблеманың асылына төштек, аңладык кайдан мондый җилләр искәнен. Татарлар күп мәртәбә башкортларга, әйдәгез берләшик, без тугандаш халык, телебез якын, җырларыбыз-моңнарыбыз бер дип, ә башкортлар татарларның мөрәҗәгәтләрен ишетергә теләмәделәр, ничек Мәскәү куша шулай татарларга һөҗүмнәрен туктатмадылар. Шулай да татарлар арасында башкортлар белән берләшү, якынлашу теләге күп, алар сүрелмәде, әммә татар теләге бер яклы гына кала бирде. Менә ниһаять башкорт милләтчеләре арасында бер төркем табылды, кайсылары теләк белдерде башкорт-татар арасын якынайтуны. Ә татарлар һәр вакыт араларны якынайту ягында булганда, “Ватан” фиркасы, артык сузмыйча риза булды. Шул вакытта, башкорт милләтче оешмасы Күк Бүре, башкорт халкына мөрәҗәгать белән чыкты, кайдак алар инкяр иттеләр башкорт зыялылары татарларны әләкләүләпен, ничек алар шикаять яздылар Рәсаәй президенты В.В. Путинга. Мондый пычрак әйбердән ераграк булу ниәтләре иде. Ни өчен башкорт милли оешмасы “Күк Бүре”, ХД “Ватан” фиркасы белән Меморандум төзеде, ник төземәгән уфа татарлары белән, хәл турыдан-туры уфа татарларына кагылганда?- дигән сорау тууы бар. Юкмы икән берәр хәйлә башкорт милләтченләре тарафыннан дип. Бик урынлы сорау. Хәйләсе дә бәлки бардыр, әммә без аңа игтибар итмик, ә бергәләшеп эшләп карыйк, бәләкәй генә эштә күпкә отышлы тау кадәрле буш сүздән. Без ышаныйк бер-беребезгә, башкорт милләтчеләренә, шикләнмик, шулай да уяу булыйк, үзебездә алдамыйк һәм алдауга юл куймыйк. Менә шулай эшләсәк ике як-та уңар. Әле бу татарларның башкортлар белән 21 гасырда беренче күмәк адымы, әлегә теләк бар, эш әлдә юк. Анысы да булыр Алла кушса, тик ашыкмыйк, көтә белик. Милләттәшләремә шушы Меморандумны тәкдим итәм, шушы документ нигезендә бергәләшеп әкренләп эшли башлыйк. Артыгыннан күп сораулар куймыйк, дәгва белдермик, үзебезнең позицияне берәм-берәм яклап килик, багарбыз инде берничә вкыттан соң ике ара якынаеп китеп, татар-башкорт азатлык көрәшендә бергә басар, ничек иде 19-нчы һәм аңа кадәр алда булган гасырларда. Изге ниәт белән изге юлга! Алла ярдәменнән калдырмас.
Сезләргә үтенеч белән, М. Миначев, ХД “Ватан” фиркасы рәисе.
Мәскәү 23.03.2009 ел.